De twee Zwaluwen
Twee Zwaluwen in 't veld, door zucht tot eer gedrongen,
Begaven zich ten stryd in 't zingen, beurt om beurt:
Doch ieder waande dat zy 't fraaiste had gezongen,
En dat haar ook de prys moest worden toegekeurd.
De vlugge Leeuwrik kwam, en zou de zangsters scheiden.
Straks ving wêer 't strydend Paar een piepend veldlied aan.
Men riep: vel 't oordeel vry, en zeg wie 't van ons beiden
In kunst van zingen won; wie 't meest u heeft voldaan!
De heusche Leeuwrik, door bescheidenheid gedreven,
Sloeg op het twistend Paar een medelydend oog,
En zei: Ik weet hier niet wien ik den prys zou geeven.
Hy zocht haar fluks te ontvliên, en hief zich naar omhoog.
Maar 't wierd hem ras belet. Toen sprak hy, sterk gedrongen
Tot de uitspraak: Ach! gy zingt op een' gelyken toon.
Gy hebt uw best gedaan, en even goed gezongen.
Doch zingt zo lang gy wilt, geen Zwaluw zingt ooit schoon.
Gy kunt, wanneer 't gefluit der schelle Nachtegaalen
Door bosch en hoven klinkt, by ons geen' lof behaalen.
* * *
Gy, die in proze of dicht slechts middelmaatig schryft!
Och! dat gy vreedzaam waart! men wil uw' roem niet krenken.
Gy twist wie 't beste denkt; 't is vruchtloos dat gy kyft;
Want onder u kan de een zo goed als de ander denken.
Doch al uw denken mist het wezendlyke schoon.
Waar twist gy om? zo lang, in deftige vertoogen,
Een Mosheim kracht van taal op 't sierlykst spreid ten toon,
Blyft ge in welspreekendheid slechts kindren in onze oogen.
Wat twist ge met elkaêr wie van u 't hoogste zweeft?
Gy weet, zo na als hy, de waarheid op te spooren:
Maar, diepe Denkers, rust! zo lang een Leibnitz leeft
In wyze schriften, zal nooit iemand naar u hooren.
Wat twist ge om Febus gunst, wat daagt ge elkaêr ten stryd,
Daar ge even vaardig rymt, ô Dichters onzer dagen!
Men denkt zelfs niet in 't minst dat gy in wezen zyt,
Als 't Hagendoren lust den zangprys weg te draagen.
De stervende Vader
Een Vader had twee Zoonen tot zyne erven.
Christoffel had verstand, Joost was een domme bloed.
Wanneer nu de oude man op 't punt was van te sterven,
Zag hy Christoffel aan met een beklemd gemoed.
Hy sprak: Ik word gekweld door angstige gedachten.
Myn Zoon! gy hebt vernuft. Wat lot staat u te wachten?
Hoor, hoor naar my. 'k Heb in myn kabinet
Een kistje met juweelen neêrgezet,
Dat maak ik u om van te leeven;
'k Wil dat gy niets daarvan zult aan uw' Broeder geeven.
De Zoon, verlegen op den voorslag dien hy hoort,
Sprak: Vader zo die schat door my wierd aangenomen,
Hoe zou myn broeder dan toch door de waereld komen?
Uw broeder, (vat straks de oude 't woord)
Hoe! hy! niets doet voor Joost my schroomen,
Die komt vast door zyn domheid voort.
De jonge Dorscher
Een Dorscher, die, in 't zachte gras gezeten
Voor zynen pot met melk en roggebrood, om te eeten,
Zyn melk toen naar zyn' smaak niet vond,
Wierp, achteröver, zich verdrietig op den grond,
Herdacht zyn noodlot, sloeg aan 't klaagen,
Rekte, afgemat, zich driemaal uit, en sprak:
Gy zyt een arme hals! gy hebt geen eigen dak,
En moet u dag aan dag met uwen vlegel plaagen.
Gy deed, ô Dwaas! u gaarne wat te goed,
Maar 't is uw deel dat ge in de schuur steeds blyven moet,
En op zyn best in veertien dagen
Eens vrolyk in de kroeg kunt gaan,
Om met goed brood en bier u van uw zorg te ontslaan.
Gy zyt nog jong, en kunt knap leezen en knap fchryven,
En wilt ge altoos een Dorscher blyven?
De dochter van den Schout toont u genegenheid.
Ze is ryk, zy is een hupsche meid:
Neem haar tot vrouw: men kan 't niet weeten,
Gy word ligt met 'er tyd nog Schout, en gy
Kunt dan een goed stuk vleesch bevryd van zorgen eeten;
Dan drinkt ge uw goed glas bier daarby;
En na den Predikheer word u de rang gegeeven.
ô! Mogt ik slechts eens Schout zyn in myn leven!
Terwyl hy sprak kwam juist zyn Schoone daar.
Zy hield zich of haar komst toevallig waar';
Met opzet echter kwam ze; en 't was om hem te spreeken
En eens gekust te zyn, zo hy 'er moed toe had;
Want meisjes van een dorp, schoon nooit haar dorp ontweken,
Zyn evenëens als meisjes van de stad.
Hans trekt by zich in 't gras zyn Schoone zachtjes neder.
Hy pryst haar' borstlap, loert op 't keurslyf, toont zich teder,
Vat ze als een jonker aan; doch met dit onderscheid:
Hy had meer ingetogenheid.
In 't einde kust hy haar; niets kan hem meer bedwingen,
Hy wint haar hart door 't vleijend onderhoud,
En wierd, gelyk elk 't weet van al de dorpelingen,
De schoonzoon van den ryken Schout.
Hy was nog pas met haar in 't huwclyk getreeden,
Of de oude man voer naar het ryk der doôn.
Wie zal nu 't ampt van Schout bekleeden?
Wie anders dan zyn aangehuwde zoon?
Hy snelt naar d' Amptman heen, komt ras en vrolyk weder,
En werpt, als Schout van 't dorp, zich in de rechtbank neder.
Gelyk, na 't doorgaan van de schoolen, een Student,
Die zyn examen is gelukkig doorgekomen,
Uit overmaat van vreugd zich zelv' niet kent
Als hem de meid van zyn meestres, die 't heeft vernomen,
Voor 't eerst Heer Doctor noemt na 't nedrigst compliment,
Zo weet ook Hans, die nu door vreugd zich laat vervoeren,
Niet op wat wyz' hy hand of voet zal roeren,
Als hem de kosters meid voor de eerstemaal ontmoet,
En met den eernaam van Mynheer de Schout begroet.
Hans was op 't hoogst met zyn verkregen eer te vreden.
Hy eet zyn vleesch, drinkt met zyn gasten, leeft verblyd.
Maar ziet, daar komen met den tyd
Önäangenaame omstandigheden:
Doch welk een ampt is toch daarvan bevryd?
Het duurde niet zeer lang, of Hans, door zorg gedreven,
Wierp zich verdrietig neêr ter plaats daar hy voorheen
Zich by voorüitzicht streelde en uitriep, gantsch te vreên:
Och! mogt ik toch eens Schout zyn in myn leven!
'k Heb, sprak hy, huis en hof, een eerämpt naar myn' wensch;
En met dat all' ben ik een ongelukkig mensch.
'k Ben nu verpligt van 't geen hier word bedreven
Naauwkeurig rekenschap te geeven:
En dan geeft de Amptheer my den naam
Van domöor, tot geen ampt bekwaam.
Dan kwellen my die duivelsche Soldaaten
En vloeken de ooren my van 't hoofd.
Dan word ik weêr door de amptmandaaten
Byna van myn verstand beroofd;
En viermaal 's jaars doet my de Landknecht beeven,
Als ik hem rekenschap van myn ontfangst moet geeven.
De boeren grommen als ik straf: en straf ik niet,
Zo lagchen zy my uit. 'k Wierd in den slaap te vooren
Nooit door een' mensch ontrust, daar nu, tot myn verdriet,
My ieder gek in mynen slaap komt stooren.
En als het niemand doet, dan spot myn vrouw met my.
Och! ware ik eens van al die zorgen vry,
Geen eerämpt zou my meer bekooren.
Ja, strekte 't my tot geene schand',
Ik keerde weér naar mynen eerften ftand,
En stierf als Dorscher op het land.
* * *
Wie weet of veelen, die een' hoogen rang bekleeden,
In 't hart niet spreeken als dees Schout?
Of veelen, eerst te voet, met hunnen staat te vreden,
Thans niet misnoegd zyn in hun koetsen ryk van goud?
Wie weet hoe menig hart geruster heeft geslagen
Eer dat het 's Vorsten gunst aan eenen band mogt draagen?
Leert, gy misnoegden, die steeds haakt naar hooger staat!
Dat zich de rust niet door den rang verkrygen laat.
Leert dat het waar geluk 't minst is by hen te vinden
Die door hun schyngeluk ons zwak gezicht verblinden.
De twee Nachtwachts
Twee Wachters, die zo menig' nacht
Getrouwe zorg voor stad en burgers droegen,
Vervolgden steeds elkaêr met alle magt
In alle bier- en borrelkroegen;
En hielden nimmer op met schelden of met slaan
En allerlei janhagels treken.
De kool, die de een, om zyn tabakspyp aan te steeken,
Gebruikte, daaräan stak, uit haat, nooit de ander aan;
In 't kort, al 't kwaad, uit zucht om zich te wreeken
Door eenen vyand ooit zyn' vyand aangedaan,
Wierd onderling door deeze Wachts bedreven.
En ieder wenschte alleen den andren te overleeven,
Om hem in 't graf nog eenen stoot te geeven.
Men giste lang en wist geen reden van hunn' haat.
Hun vyandschap liep tot den hoogsten graad;
Totdat het zich in 't eind' voor 't Recht moest openbaaren
Waarom zy, sints zo veele jaaren,
Zo heidensch onverzoenlyk waren.
Wat was toch de oorzaak? de afgunst? Neen:
Bewaart uw vuur en kaarsje wel, riep de een:
Bewaart uw vuur en kaarslicht wel, riep de ander.
En dus verschillend van elkander,
Wyl elk in zynen zang volhardde uit al zyn magt,
Wierd uit dit kaarsje en kaarslicht, dag en nacht,
Spot, haat, verachting, wraak en woede voortgebragt.
* * *
My dunkt 'k hoor veelen, die dit leezen,
Uitroepen: hoe! om zulke kleinigheên
Is by die Wachts zo fel een haat gerezen:
Dat moeten groote zotten weezen!
Zacht, Heeren! doet u-zelv' geen nadeel door die reên.
Weet gy dan niets van zo veel groote lieden,
By wie verschillen van geleerdheid zyn onstaan,
Om lettergreepen die juist evenveel bedieden;
En met wat woede en drift ze elkandren tegengaan?
Het Koetspaard
Een koetspaard, dat een' knol den zwaaren ploeg zag trekken,
Hief, met een' fieren tred, zyn hoeven uit den grond;
Boog moedig hals en kop; floeg de oogen stout in 't rond,
En grunnikte even trotsch: Leer ook verwondring wekken,
Geef by de waereld u dit aanzien, arme slaaf!
Ontslaa u van uw juk, en draaf, gelyk ik draaf!
Zwyg, riep hieröp de knol, en laat in rust my ploegen!
Want bouwde onze y ver niet het veld,
't Was jammerlyk met u gesteld.
Gy hebt uw onderhoud te danken aan ons zwoegen.
Waar kreegt gy, wierd ons werk gestaakt,
Den haver, die u moedig maakt?
* * *
ô Lediggangers, die in aanzien zyt geboren!
Veracht gy nedrige arbeidsliên?
Wat dwaaze waan kan u belkooren?
Uw hoogheid, die u laag op hen doet nederzien,
Uw voorrecht boven hen, waaröp ge u durft verheffen,
Is enkel op hun vlyt gegrond.
Hield u geen waan verblind, gy zoud welhaast beseffen
Hoe naar het, zonder hen, met u geschapen stond.
Wat smaad verdienen zy die noest hunn' tyd besteeden,
En, werkende om hun brood, u tevens doen bestaan?
Gesteld, gy had beschaafder zeden:
Vanwaar kwam u dit voorrecht aan?
Waart ge in hunn' laagen staat geboren,
U waar gewis hun lot beschoren;
En waren zy, als gy, welleevend opgevoed,
Of hadden ze alles, wat gy leerde, mogen leeren,
Ligt overtroffen ze u in grootheid van gemoed.
De waereld kan u ligt, maar geenszins hen ontbeeren.
De Aap
Een
Аар,
die by twee Jongelingen
Met dammen bezig, zich aan 't bord had neôrgezet,
Beschouwde opmerkzaam hoe de schyven weêrzyds gingen;
Ja zo naauwkeurig wierd door hem op 't spel gelet,
Alsöf hy trotsch te kennen wilde geeven
Dat hy in 't vroeg voorzien eens damslags was bedreven.
Nu lag hy zyn misnoegen aan den dag,
Dan scheen hy 't weder met den speeler wel te meenen;
Hy schudde zynen kop op 't schuiven van den eenen,
En billykte daaröp verheugd des andren flag.
De knaap, die 't ganrne van zyn' Makker wilde winnen,
Moest op een' goeden zet zich rypelyk bezinnen.
Dit duurde d'Aap te lang; hy stiet hem zachtlyk aan,
En wenkte dat hy voort zou gaan.
Wat schyf, liet toen de Knaap vergramd zich hooren,
Ak gy ' t zo wel verstaat, wat schyf nu best verkoren?
Doet decze, of die, waaröp ik thans myn' vinger stel,
Het meeste voordeel aan myn spel?
Onze Aap vond zich gestreeld, en meesmuilde om dit vraagen.
(Wat Aap is vry van zelfbehaagen?)
Hy keurde, op 't eigen oogenblik,
De beide fchyven goed, door 't geeven van een' knik.
* * *
Zo gy de wysheid wilt doorgronden
Van zulke menschen, die zich voordoen als verstonden
Zy al het geen, wat gy verstaat,
Vervoeg u dan by hen om raad.
Vind ge, op de vraag, die gy verkiest hen vóór te leggen,
Hen straks gereed om ja te zeggen,
Besluit dan op 't wiskunftigst' dat
Hun brein niets van de zaak bevat.
De Boer en zyn Zoon
Johan, een domme boerenzoon,
Dien Jonker Hans, als knecht, op reis had meêgenomen;
Was met de gaaf van, trots zyn' Meester, wonder schoon
En stout te liegen, weêrgekomen.
Hy moest, op zeekren morgenstond,
Zyn' Vader naar een dorp verzellen.
Johan begaf, met drift, zich daadlyk aan 't vertellen,
En loog, daar hy in 't gaan recht tyd tot liegen vond,
Met d' allerönbeschaamdsten mond.
Maar, ongelukkig, kwam een hond hem onder de oogen,
Die door zyn grootte hem weêr stof gaf tot een' logen.
"De hond is groot dien gy daar ziet,
Maar, schoon men 't wilde wederleggen,
Ik zeg het u en zou het ieder durven zeggen,
Ik heb 'er eeu' gezien, 't zy gy 't gelooft of niet,
Die hond liep by ... de Haag, op een der buitenwegen,
Die recht naar Vrankryk leid; ja, daar kwam ik hem tegen;
Hy was, of'k ben een schurk en geen geloof meer waard',
Zo groot, ja grooter, dan uw allergrootste paard."
Wel Zoon, zei de oude man, 't is zekerlyk iets wonders;
Maar ieder landstreek heeft haar eigen zeldzaamheên:
Wy hebben hier ook iets byzonders:
By voorbeeld, gindse brug, die we over moeten treên;
Die brug heeft veelen reeds bedrogen;
't Is daar niet helder, Zoon; op 't midden ligt een steen,
Waaröver wie 't ook zy, die onlangs heest gelogen,
Onfeilbaar valt en breekt een been.
Johan verbleekte straks, toen hy dit had vernomen.
"Ja, "sprak hy, 'k zie daar ginds de brug al in 't verschiet:
"Maar, Vader, loop zo haastig niet.
Doch om weêr op den hond te komen;
Hoe, zeide ik, was hy? als uw grootste paard, niet waar?
Dat is ook schriklyk groot; ik zou my schier verzinnen:
Zo groot was hy niet wel; neen, 't schiet my nu te binnen,
Het beest was nog niet oud, op verr' na nog geen jaar:
Ik nam het wat te ruim: het oog kan ligt bedriegen,
Hy was toch als een os: dat is nu zonder liegen."
Men nadert vast. Johan word aarsslende in zyn schreên.
Het hart klopt hem van angst. Wie zou ook niet ontstellen?
Want niemand breekt toch gaarne een been.
Hy ziet met schrik de brug, die 't vonnis haast zal vellen,
En voelt alreeds de beenbreuk half.
"Ja, Vader, zegt hy, ja, de hond, waarvan wy spraken,
Was groot, en scheen ik hem wat al te groot te maaken,
Hy was ten minsten toch veel grooter dan een kalf."
Daar is de brug. Johan, hoe zult ge u nu gedraagen?
De Vader nadert; hy durft zich niet verder waagen,
"Hou, Vader", zegt hy, blyf wat staan.
"Geloof niet dat 'er ooit wierd zulk een hond gevonden:
'k Zeg u, hier, voor de brug, eer wy 'er over gaan,
De hond was maar zo groot als andre groote honden."
* * *
Dit leert u hoe geen gramschap u betaamt,
Wanneer ge een' gek een tal van logens hoort verdichten:
Lieg plomper nog dan hy; maak daardoor hem beschaamd,
Zo zult gy hem en elk verpligten.
De Eend
Een zwemmende Eend zag aan den zoom
Van haaren modderigen stroom,
Waaruit zy 't hoofd had opgeheven,
Een' koppel vette Ganzen gaan,
En voelde, uit aangeboren waan,
Zich straks tot spotterny gedreven.
Luid schaatrend', driewerf achteréén,
Keek ze als een wysneus om zich heen,
Naardien ze een' inval had gekregen,
Waarin zy iets vernuftigs vond.
Daar 's in den waan, hoe ongegrond,
Een zonderling vermaak gelegen.
Een Gans, die de Eend vast nader trad,
Vroeg wat zy hen te zeggen had.
Niets, eei ze, uw gang kon my behaagen.
Gy weet fraai buitenvaart te gaan.
Hoe lang hebt gy die kunst verstaan?
Dit heb ik u slechts willen vraagen:
Hoe leerde gy dien schoonen dans?
Ik wil, was 't antwoord van den Gans,
U gaarn hieröp voldoening geeven.
Maar voeg alleen u aan myn zy',
En doe een wandling nevens my.
* * *
ô Kleenen, die, door waan gedreven,
Eerst recht genoeglyk 't hart ophaalt
Wanneer gy op de grooten smaalt,
En duizend feilen meent in hun gedrag te ontdekken,
Terwyl ge u vry kent van die vlekken!
Misschien, al ziet gy 't niet, verbergt uw laage staat
Uw neiging tot het zelfde kwaad,
Waarom de waereld ook met u den spot zou dryven.
Dit leere u in de laagte blyven.
Tyl Uilenspiegel
De nar, wien menigmaal veel minder geest ontbrak
Dan veelen, steeds geneigd met hem den gek te steeken;
Die mooglyk zich vertoonde in 't bootsemaakers pak
Om wysheid in 't verstand van andren aan te kweeken;
Tyl Uilenspiegel dan, wiens naam
Met roem verbreid is door de Faam,
Had met gezelschap zich eens op een' togt begeeven.
Nu moest men door een dal, dan over bergen streeven.
Vertoonde zich een berg, Tyl ging dien, op zyn staf,
Zeer langzaam en al treurende af;
Doch als men weder aan een steilte was gekomen,
Wierd door hem met vermaak het klautren ondernomen.
Waarom toch, bid ik, vroeg 'er een,
Gaat gy zo vrolyk bergwaart heen,
En waarom zo bedrukt benedenwaart? laat hooren.
Dit is, sprak Tyl, my aangeboren.
'k Zet naauwlyks van den top benedenwaart myn' voet,
Of denk reeds aan den berg, die volgen zal; dit doet
Myn' lust vergaan; doch als wy weêr een'berg ontdekken,
Wiens top wy moeten overtrekken,
Dan denk ik aan het dal, dat volgt, en gryp weêr moed.
* * *
Wilt ge u in voorspoed van uitspoorigheid bevryden,
U hoeden dat geen ramp onmaatig u doe lyden?
Leer dan in vreugde, leer in pyn,
Zo wys als Uilenspiegel zyn.
Denk aan 't geluk wanneer u 't ongeluk bejegent;
Denk aan het ongeluk, wanneer 't geluk u zegent.
De Woekeraar
Een Woekraar had, in korten tyd,
Een' vorstelyken schat verkregen;
Niet door bedrog, langs slinksche wegen,
ô Neen! alleen door 's Hemels zegen.
Dit zwoer hy stout en sterk, in 't aanzien van den nyd.
Hy liet, om, voor dit heilryk lot,
De erkentnis van zyn hart te ontvouwen,
Den armen nu een Gasthuis bouwen:
Ontwyfelbaar met vast vertrouwen
Dat hem daarvoor het loon toevloeijen zou van God.
Beschuldig hem van trotschen waan
Noch zielverblindend zelf behaagen!
Hy dacht slechts dat, in laatre dagen,
Van hem de waereld zou gewaagen,
En dat hem God beminde om al zyn liefdedaên.
Dus peinzend' staande voor 't gebouw,
Kwam hem een schrandre vriend te voren,
Van wien hy gaarne wilde hooren
Of 't ook zyn oordeel kon bekooren.
Hy vroeg of 't groot genoeg voor de armen weezen zou.
Ja, sprak die vriend: breng hen byéén!
Dit huis kan veeler zorg verzoeten.
Maar als ge uw schuld geheel zult boeten,
En zy hier allen woonen moeten
Die gy hebt arm gemaakt, dan is het veel te kleen.
De Dood van de Vlieg
en de Mug
De dood der Vliege doet my dichten,
De dood der Mugge geeft my stof,
En klaagend' zal ik u berichten
Hoe 't sterflot de eene en de andre trof.
De Vlieg streek op een' beker neder,
Die pas vol wyn geschonken was;
Zy proefde, dronk, dronk telkens weder,
En zonk al dartlende in het glas.
De Mug zag droef op haar vriendinne.
Dit, sprak ze, zal myn graf niet zyn;
't Is 't glansryk licht dat ik beminne,
En geenszins eenen beker wyn.
Doch door het kaarslicht sterk omschenen,
Viert zy haar' lust zo veel zy mag,
Verbrand straks jammerlyk haar beenen,
En sluit haar leven met een ach!
Gy, die, voldoende aan uw begeeren,
U-zelven in 't vermaak verderft!
Rust wel, en laat my, om u te eeren,
Betuigen dat gy menschlyk sterft.
Amint
Amint, die zich in grooten nood bevond,
En, wilde hy zyn huisje niet ontbeeren,
Reeds zwaar belast, tien daalders uit moest keeren,
Bad zeekren rykaart, in wiens dienst hy toenmaals stond,
Op wiens meêdoogend hart zyn hoop zich had gegrond,
Aan hem dit geld ter leên te geeven.
De ryke hoort des armen reên.
Maar straks op't eerste woord was't graauwend antwoord: neen!
Hy gaf hem ryklyk tyd tot weenen, klaagen, beeven.
Hy liet hem lang en troostloos staan;
Om Gods wil smeeken dat zyn beê mogt zyn voldaan;
Tot tweemaal naar de huisdeur gaan:
Hierop verweet hy hem vooraf met zwaare vloeken,
Zyne armoê, toonde hem al grommend, welk een schat
Van kwaade schulden hy nog in te vordren had;
Daar hy, by elken post, gevonden in zyn boeken,
Den armen, met een bars en meesterlyk gelaat,
Dit recht gaf hem zyn geld, bejegende met smaad.
In 't eind besluit hy, na zulk hard en bitter kwellen,
Om aan Amint, die hem daarvoor een handschrift gaf,
Tien daalders, tegen zes ten honderd, toe te tellen,
Maar trok vooruit hem de intrest af.
Toen hy nog telde, trad een zyner ambachtslieden,
Ter kamer in, die straks den ryken bad,
Vermits hy geld van nooden had,
Om 't restje van zyn loon. Neen; neen; 't zal niet geschieden,
Was 't antwoord, hoe gy ook verlegen zyt om geld,
't Word heden u niet toegeteld.
Doch de ambachtsman bad hem verscheidenmaalen,
Dat hy hem zyn twee daalders zou betaalen.
De ryke, om dit herhaald verzoek verstoord,
Voer eindlyk uit: Vertrek, gy schelm! gy dief! voort, voort!
Een schelm, sprak de ambachtsman, dit kan ik niet verdraagen.
Jk gaa om by 't gerecht terstond u aan te klaagen.
Amint gy hoorde dit ... en ylings ging hy weg.
Amint, sprak toen de woekraar, zeg,
My ten gevalle, zo gy voor 't gerecht moet komen,
Dat gy niets hoorde of hebt vernomen.
Ik zal u dankbaar zyn. Ja, schikt ge u naar myn reên,
'k Geef twintig daalders u, in plaats van tien ter leen;
Want voor zo kleen een' hoon, niet waard' om van te spreeken,
Dien kaerel, op 't stadhuis, vergiffnis af te smeeken,
Was voor my al te groot een spyt:
Het strekte my voor eeuwig tot verwyt.
In 't kort: zo gy my, als getuigen, niet wilt krenken,
Dan zal ik u geheel de twintig daalders schenken,
Zo raakt ge op eenmaal uit uw' nood.
Mynheer, dus sprak Amint, 'k had sints twee dagen
Voor myne kindren naauwlyks brood:
Ik weet hoe bitter zy van honger zullen klaagen,
Zo dra ik weêr in huis verschyn.
't Zal my een grievend hartzeer zyn.
Men zal om myne schuld my uit myn huisje jaagen.
Doch 'k wil dit alles, met Gods hulp, geduldig draagen.
Behoud uw geld, schoon 't my van rampspoed hadd' bevryd,
En leer op welk een wyz' men zyn geweeten kwyt.
De Erfstelling
Oront, die 't groot geluk op aard vóór andren had,
Dat Vorsten menigmaal aan herdren laaten moeten,
't Geluk dat hy een' vriend, een'trouwen vriend, bezat;
En die, schoon arm, zyn lot zag door dit heil verzoeten,
Wierd krank: zyn Arts besloot uit zyne kwaal terstond
Dat hy in korten tyd zou uit het leven scheiden;
Ontdekt hem 't groot gevaar, waarin hy zich bevond,
En zegt hem: 't is uw tyd; gy moet uw huis bereiden.
Oront, die nu zich van al 't aardsche poogt te ontslaan,
Om, vry van geest, den dood te wachten vol vertrouwen,
Verzocht voor't laatst zyn' vriend, zyn' Pilades te aanschouwen:
Zyn vriend verscheen, en bood hem allen bystand aan.
Ach! riep Oront hem toe, na tederlyk omärmen,
Ik sterf, myn dierbre vriend! ik sterf, en laat al 't goed
Dat God my gaf, u na; ik laat myn eigen bloed,
Myn' zoon u na; gy moet zyn teedre jeugd beschermen.
Draag zorg dat hy in deugd en eer worde opgevoed!
Ik laat myn vrouw u na: gy moet haar onderschraagen.
Gy, gy verdient dat zy u worden öpgedraagen.
De Weldaad
Hoe pryslyk is het met zyn schatten
Bedrukten gaarne by te staan,
En liever nimmer uit te spatten,
Om de armoê van haar' nood te ontslaan!
Beatrix wierd, onlangs, door 't erven,
Op 't onvoorzienste onschatbaar ryk.
" 'k Mogt," zegt ze, dit geluk verwerven,
"Opdat myn gunst den armen blyk'."
Juist ziet ze een' gryzaart, die door pynen
Gekromd op krukken, droevig klaagt,
Tot zyn geluk, voor 't huis verschynen,
En die haar om eene aalmoes vraagt.
Getroffen door het grootst erbarmen,
Gevoelt zy recht 's mans bittren nood
Zy weent, zy gaat en geeft den armen
Een stuk beschimmeld roggenbrood.
De Candidaat
Een Candidaat in 't Recht, die zyn bevordring zocht,
Begaf zich tot een' Heer, wiens aanzien veel vermogt;
Beval zich in zyn gunst; drong daaröp aan, en stelde,
Dewyl in 't eergestoelte een raadsplaats open was,
Een smeekschrift hem ter hand, dat de achtbre man doorlas.
Dit opstel,'t welk iets grootsch van's Jonglings geest
voorspelde,
Beviel den ouden Heer. Hy nam hem by de hand,
En zei: Gy zyt te lang my onbekend gebleven:
My deert dat ge u niet eer by my hebt aangegeeven.
'k Heb liefde en eerbied voor verstand,
Ik moet uw' styl en kunde roemen.
'k Wil gaarne ook tot dit ampt vóór andren u benoemen.
Zy raakten in gesprek, en wat de Jongling sprak
Betoonde dat hy recht gevat, was op studeeren,
En dat hem, daar hy scheen geschapen tot regeeren,
Ook geen bekwaamheid tot het wigtigst ampt ontbrak,
't Verheugt me een voorwerp tot dit ampt in u te vinden,
Sprak zyn Begunstiger: het word u toegezeid.
Maar ach! de Candidaat, op 't vriendlykst uitgeleid,
Dacht door een groot stuk gouds de zaak meer aan te binden.
Neen! sprak de wakkre man: Neen, Jongling, ik bespeur
Uwe inborst. Wie zo ligt geschenken durft besteeden,
Neemt die ook aan. Gy zult dit eerämpt nooit bekleeden,
Uw hart is al te slecht. Hier greep hy naar de deur.
De looze Meisjes
Twee Meisjes sleeten by eene oude Vrouw haar dagen,
Die, tot haar beider groot verdriet,
Haar huisgezin niet rusten liet,
Dewyl de morgenrust haar zelf niet kon behaagen.
Pas kraaide nog haar haan by ieder dageraad,
Of zy riep straks: staat op, gy Meiden! het is laat.
De haan liet reeds zich tweemaal hooren.
De Meisjes, die niet gaarn zo vroeg zich lieten stooren,
(Want immers zegt men dat men nooit een meisje vind
Dat niet den slaap en haar gelaat bemint:)
Vervoert tot feile wraakzucht, zweeren,
Terwyl ze in 't bed zich nog eens keeren,
Den dood aan dien verdoemden haan.
Een gunstig tydstip hied zich aan:
Zy neemen 't waar om zieh op 't wreedst van hem te ontslaan.
Ik dacht wel, trouwe haan! dat dit uw lot zou weezen.
De toorn der Schoonen is te vreezen.
Geen schepsel kan haar wraakzucht ligt ontgaan:
En 't is een kleene zaak haar stof tot toorn te geeven.
Onze arme haan verloor dus 't leven,
't Naauwkeurigst onderzoek wierd vruchtloos aangewend
Wat de oude vrouw de meisjes ook mogt vraagen,
Zy wisten niets: 't wierd alles styf ontkend.
Men hoorde haar den armen haan beklaagen.
Zy scholden op den geen' die 't gruwel had begaan,
En weenden bitterlyk met de Oude om haaren haan.
Maar waartoe baatte toch die moord die looze kindren?
De dood des haans, waardoor haar plaag moest mindren,
Verzwaarde die, tot haaren spyt, wel ras.
Haar kwelgeest, die niet eer in haaren slaap haar stoorde
Dan als zy haaren huishaan hoorde,
Wist 's nachts nu niet hoe laat het was:
Maar de ouderdom bragt meê, nadat ze in slaap geraakte,
Dat zy omtrent den middernacht ontwaakte:
Des riep ze ook 's middernachts de meisjes, die den haan
Alléén vermoordden om te laater op te staan.
* * *
Waart gy zo wys de kleene plaagen
Des levens met geduld te draagen,
Zoud gy zo menigmaal u niet genoodzaakt zien
Aan zwaarer leed het hoofd te moeten bièn.
Epicteet
Begeert ge een wel te vreden hart?
Leer dan, naar Zenoos kunst, u-zelven ovenvinnen!
Geloof steeds dat gy word bedrogen door uw zinnen!
De smart is in de daad geen smart,
En vergenoeging kan geen vergenoeging weezen.
Gelooft gy dit, dan zal 't geluk u nooit beleezen;
En gy zult in de grootste pyn
Nog altoos wel te vreden zyn.
Gy zegt: Die leer gaat myn begrip te boven.
Die wysbegeerte is trotsch, maar is zy ook wel waar?
Een duidelyk bewys moet u dit doen gelooven:
In Epictetus ziet gy 't klaar.
Dees, toen hy nog als slaaf de ketenen moest draagen,
Wierd met een' zwaaren stok, van zyn' te wreeden Heer,
Tot tweemaal op het been met sterk geweld geslagen,
Maar sprak niet anders dan: Ik bid u, slaa niet meer,
Gy breekt dus ligt myn been. Hy had dit naauw' gesproken,
Of deeze wreedäart riep: Goed: is 't nog niet gedaan,
Zo zal ik 't straks te morssel slaan,
En heeft met éénen slag terstond hem 't been gebroken.
Doch Epicteet, in plaats van klaagen, sprak bedaard:
Zie daar! nu is 't u klaar gebleken.
Zeide ik niet dat gy, door dien slag, myn been zoud breeken?
* * *
Zie, Leezer! dat 's de vrucht, die Zenoos wysheid baart.
Verwin Natuur, door zulk een kracht van reden.
Verbeeld u stout, indien gy steeds in rust wilt zyn:
't Vermaak is geen vermaak, de pyn is ook geen pyn.
Maar, zegt ge, word dit door de ervaarnis niet bestreden?
Hoe gaat dan uwe stelling dóór?
Dat weet ik niet. Doch 't klinkt nochtans zo fraai in 't oor:
Ik blyf, Natuur ten trots, gelaaten en te vreden.
Elpin
Een man van staat te Atheen', die geen verdiensten had,
Dan dat hy, dag aan dag, hoogäadlyk dronk en at,
En 't windrig stoffen op zyne afkomst nooit vergat,
Verlangde, als waar' meer geest dan andren hem gegeeven,
Dat toch zyn lof op ieders tong moge zweeven.
Want menigëen, die, als 't geboorterecht
Hem niet verhief, en hy den rang had van zyn' knecht,
De plaats eens dienaars naauw' bekleên zou naar behooren,
Staat meest naar eer, en tracht die meerder op te spooren,
Hoe stouter hem zyn hart, in weêrwil van zyn' waan,
Wyl hy geen' roem verdient, verbied naar roem te staan.
In de eigen stad, waarin die Trotsäart woonde,
Bevond zich een vermaard Poëet,
Een, die verdienste prees; wiens zang de Deugd beloonde
En haar onsterflyk worden deed.
Elpin bad deez' op hem een lofgedicht te maaken.
Dus, sprak hy, is het dat ge in aanzien kunt geraaken,
Vermits myn naam gewis u 't spoor daartoe bereid.
Neen, riep de Dichter, neen; die eisch word u ontzeid,
Wyl ik gelofte deed uit eigenzinnigheid,
(En deeze laat zich niet bedwingen)
Van wel verdienste, maar geen' naam ter eer' te zingen.
De bedroefde Weduwnaar
Een man woonde in Poitou. (Ik noem de plaats om reden:
't Verneemen naar de zaak valt dan den Leezer ligt.
't Verzwygen van de kleinste omstandigheden
Doet somtyds twyflen aan de waarheid van 't bericht.)
Een man woonde in Poitou, en liet zyn vrouw begraaven.
Men zy indachtig: in Poitou is dit geschied:
Daar is men (en dit moet van 't stuk de waarheid staaven.)
Zo prachtig als by ons in 't lykbegraaven niet.
Een linnen doodkleed ras de lyken aan te trekken,
Als ook de kist niet toe te dekken,
Is daar 't gebruik: men brengt die verder daar 't behoort.
Zo ging men met deeze open kist ook voort.
Doch wat gebeurt 'er? Voortgetoogen,
Kwam 't lyk op eenen weg die langs een hegge liep:
Hier kwetst een doorn haar kin: zy opent eensklaps de oogen,
Terwyl ze op 't oogenblik met luider stemme riep:
"Waarheen, waarheen wilt gy my draagen?"
Hier, dunkt my, hoor ik veele vraagen:
"Hoe wierd de goede vrouw van haaren echtgenoot
Ontfangen? Achtte hy het vreemd geluk niet groot,
Dat hy zyn weêrhelft zag herleeven
Die door den dood hem had begeeven?
Hoe todi was toen zyn hart gesteld?"
Dit laatste zal ik n verklaaren.
Na weinig min dan zeven jaaren
Nam haar ten tweedemaal de dood in zyn geweld.
De man deed haar op nieuw weêr grafwaarts voeren,
En ging ter zyde van het lyk
Zo min ontroerd als alle ruwe boeren.
Maar op het zien der hegg' gaf hy het klaarste blyk
Wat omging in zyn hart: hy wrong, op 't sterkst' bewogen,
De handen in elkaêr met traanen in zyne oogen.
"Och! riep hy uit, daar was het! Ja!
Och! kom de hegg' toch niet te na!"
De jonge Prins
En Prins, nog in den bloei van zyne lentedagen,
Wierd, door het gunstig welbehaagen
Zyns Ooms, tweehonderd stuks pistoolen toegeteld,
Met dit beding, dat hy voor 't goed gebruik van 't geld
Vooräl behoorlyk zorg zou draagen.
Toen hy daarna weêr voor zyn' Oom verscheen,
Vroeg dees hem, onder andre reên,
Of hy 't ontfangen geld ten nutt' had uitgegeeven.
Hier, sprak de jonge Prins, verblyd,
Hier is myn beurs, 't is all' nog by elkaêr gebleven;
Ik ben niet één pistool nog kwyt.
Zyn Oom nam 't geld, geheel te onvreden,
En sprak, het werpende op de straat:
Leer, leer, ô Prins! uw geld op beter wyz' besteeden,
Wat baat het dat gy 't liggen laat?
Een Prins heeft daarom veel, om weêr, ten dienst van veelen,
Zyn schatten nuttig uit te deelen.
De Jongeling
Een Jongeling, die veel had van een Stad gehoord,
Die 't vast verblyf was van den zegen,
Besloot zich met der woon te vesten in dat oord.
Daar, dacht hy dïkwils, word door my 't geluk verkregen.
Hy nam de reis dan aan; en zag reeds, tot zyn vreugd,
Die waarde Stad op eenen berg gelegen.
Dank zy den Hemel, sprak de Jongeling, verheugd,
Dat ik in 't zien dier Stad myne oogen mag gelooven!
Maar welk een berg! wat steilte! och! ware ik die te boven!
Een vruchtbaar dal lag aan den voet
Des bergs. De menigte van vruchten troffen de oogen
Van onzen Jongeling, en hield hem opgetoogen.
ô! Dacht hy, wyl ik toch zo moeilyk klimmen moet,
Zo wil ik, om geen dorst te duchten,
Myn' reiszak vullen met die schoone en frische vruchten.
Hy at, en, door den smaak van't ooft nog meer verrukt,
Wierd straks door hem de reiszak volgeplukt.
Nu klimt hy; doch het was slechts moeite en tyd verloren.
Hy valt, te zwaar belaên, weêr schielyk naar beneên.
ô Vriend! (dus laat een stem zich van de hoogte hooren)
Men kan naar onze Stad zo ligt niet opwaarts treên.
De berg is steil: 't valt zwaar één stap slechts voort te komen:
En gy hebt op den togt een' last nog meêgenomen!
Vergeet het ooft, waardoor gy u belemmerd ziet,
Of gy bereikt den top van deeze steilte niet.
Styg onbelanden; styg kloekmoedig en wilvaardig:
Want ons geluk is alle uw moeite waardig.
Hy klimt, en ziet voorüir hoe hoog liy klimmen moet.
Maar Hemel! ach! hoe verre is nog de Stad gelegen!
Hy voelt tot rusten zich genegen,
En eet van zyne vrucht, waarmeê hy 't leed verzoet.
Hy slaat nu 't oog naar 't dal, dan naar den berg: beneden
Ziet hy 't genoegen, en omhoog veel moeilykheden.
Hy overlegt met reên wat hy besluiten zal.
Klim, zegt hem zyn verstand: uw heil verdient dat poogen.
Neen, spreekt zyn hart: keer weêr te rug in 't dal;
Zo zwaar een arbeid gaat verr' boven uw vermogen.
Geniet een weinig rust; verzadig u; en wacht
Totdat ge uw voeten hebt versterkt met nieuwe kracht.
Dit deed hy, en, verkwikt, lag hy in 't dal zich neder,
Nam dikwils vóór te gaan, doch scheen steeds moede en mat.
't Geen 't eerst hem had gehinderd, deed het weder:
Ja, hy vergat zyn heil en kwam niet in de Stad.
* * *
Veel Christnen ziet men als dees Jongling zich gedraagen.
Zy waagen op het spoor der deugd eene enkle treê,
Maar houden altoos op hun lusten 't oog geslagen,
En neemen al hun lusten meê.
't Is door den last dier hindernissen,
Dat ras hun traage geest die loopbaan weêr verlaat,
En, zorgende om geen tydlyk heil te missen,
Vergeeten zy de zorg voor 't heil dat nooit vergaat.
Het paard en de Ezel
Een Rypaard, welks gezicht in moed en fierheid blaakte,
Draafde, op zich-zelv' en zyn' Beryder trotsch, sterk aan,
Wanneer 't, (hoe ligt word niet een valsche stap begaan!)
Door groote drift ééns aan het struiklen raakte.
Een Ezel, traag en lomp van aart,
Zag juist dien misstap van het Paard.
Hy lagchte en riep: wie zou 't my ooit vergeeven,
Zo ik dien misslag had bedreven?
Ik loop den gantschen dag en stoot nooit aan een' steen.
Zwyg, sprak het Paard, want voor myne onbedachtzaamheên,
Voor myne fouten, zyt ge, Ezel! veel te kleen.
Cotil
Cotil, die, zo als 't veelen gaat,
Geen middel wist waar hy zyn' tyd meê zou verdryven,
En echter niet kon ledig blyven;
Want ledig gaan, indien men 't nog niet recht verstaat,
Valt zwaarer dan men wel zou meenen:
Cotil begaf zich voer de stad.
Hy ging, dewyl hy toch geen' andren arbeid had,
En buitelde om en om, gelyk een wagenrad,
Op handen en op beenen.
ô! (Riep men straks) zie daar dien onbezonnen kwant!
Gewis 't ontbreekt hem aan verstand:
Van bei zyn handen maakt hy voeten.
Komt, jongens! jouwt dien gekskap uit!
Hy echter, wat hem mogt ontmoeten,
't Zy door belagching of gefluit,
Hy ging, daar niets hem stoorde in 't overzwaaijen,
(Zo zeer geviel het hem) by 't wandlen voor de poort,
In 't buitelen gestadig voort.
Wat drommel! zie! dat heet eerst draaijen!
(Dus sprak 'er eindlyk een) ik moet dat ook bestaan.
Dit riep hy naauwlyks, of men zag 't hem mede eens waagen.
Ik zie, vervolgt hy, welk een voordeel 't geeft in't gaan.
Het is voorwaar iets fraais! wien zon het niet behaagen?
Wat schreden spaart men niet! het is geen domme vond.
De man was geenszins dwaas, die dit het eerst bestond.
Des andren daags heeft reeds een derde 't ondernomen.
Dien volgde eerlang een gantsche schaar'.
Nu sprak men zachter van dit stuk, en vroeg elkaêr
Naar hem, van wien de vond het eerst was voortgekomen:
En hy wierd eindelyk geroemd in 't openbaar.
* * *
Vang alles aan, hoe dwaas het ook moog' heeten:
Al word ge, met Cotil, belagchlyk uitgekreten,
't Word eindlyk goedgekeurd, hoe zeer ge eerst wierd bespot.
Houd moed! ontzie geen vlyt! poog rustig door te streeven!
Een zot vind steeds een' grooter zot,
Bekwaam om hem zyn' lof te geeven.
De jonge Geleerde
Een Jongeling, die veel studeerde,
En door zyne Ouderen, van zyne vlyt voldaan,
Alreeds wierd aangezien als een beroemd Geleerde,
Sprak eens een' ouden man om zulke schriften aan
Die denken leerden en door kracht en geest bekoorden;
Om kort te gaan, die tot een' goeden smaak behoorden.
De Gryzaart, in zyn hart verblyd,
Begon hem Cicero en Plato aan te pryzen,
Homeer en honderd andre Wyzen,
Van d'ouden en van laater' tyd,
Die met de heilge lauwerkranssen
Der Dichtkunst en Welspreekendheid,
De jeugd verrukken door onsterfelyke glanssen.
Schimplagchend zegt de Knaap, door eigenwaan misleid:
"Die schryvers, die gy my als fraai hebt aangeprezen,
Heb ik meest allen doorgeleezen;
Maar echter .... Goed, zei de oude man,
Wat zyn 'er uw gedachten van?
Vond ge in hun letterwerk behaagen,
Lees, lees hen dan nog tweemaal door;
Maar was dat niet in staat uwe achting weg te draagen,
Zorg dat dit nooit een Wyze hoor',
Of hy bemerkte uw kwaal, en gy wierd straks verwezen
Om slechts Couranten door te leezen.
De twee Knappjes
Twee Knaapjes, ongelyk van jaaren,
Die, daar de vroege Lent' hen lokte en tuinwaarts riep,
(Terwyl misschien hun Onderwyzer sliep,)
Het stil studeervertrek ter sluik ontweken waren,
Geraakten, speelende, aan een groef,
Nog vol met sneeuw. Ach! riep de kleenste Boef,
Broertje, is die kuil ook diep? Ik kan my pas bedwingen,
'k Heb lust ... Waartoe? Om in die groef te springen?
(Vroeg de Oudste) welk een dwaas bestaan!
Stelt ge u weêr uitgelaaten aan?
Beproef zulks niet; het kostte u ligt het leven.
Wy kunnen ons met beter tydverdryf
Vermaaken, dan dat wy, tot nadeel van ons lyf
En klederen, door moedwil aangedreven,
Als kleene kindren ons in ys en sneeuw begeeven.
En komt ge in huis dus deerlyk toegesteld,
Dan moet gy 't nog by Vader duur bekoopen.
De Knaap, by wien geen redeneerkunst geld,
(Wie is ooit in den sneeuw verzoopen!)
Springt in de groef en speelt daar naar zyn' zin.
Doch toen hy naauwlyks, om de koû, was heengeloopen,
Sprong onze Filosoof zo wel als hy 'er in.
* * *
Dit is de kunst der strenge Moralisten.
Vervuld met stelsels en gewoon aan 't redentwisten,
Bewyzen zy wat ons te myden staat,
Met zo veel vreugd en zulk een stout gelaat,
Alsöf zy van geen' lust of driften wisten.
Zy zyn van beter stof dan wy.
Zy breidelen hun hart door kracht van redeneeren.
Op ons onnoozlen heeft de dwaasheid vat, maar zy,
Zy laaten nimmer zich door dwaasheid overheeren.
Wy laaten 't anderen, wanneer we iets zots bestaan,
Uit goeder harte zien, en denken 'er niet aan
Dat wy ons-zelv' te buiten gaan.
Maar zy, die zo geleerd zich alle dwaasheid schaamen,
Begaan die zelfde daad, die zy ons kwalyk namen,
Gewis uit deugd, maar eerder niet
Dan als het niemand ziet.
De Vryer
Een Vryer wilde gaarn zich in den echt verbinden,
En bad een' van zyn trouwste vrinden
Daartoe een Maagd hem vóór te slaan.
Ik wyz', sprak deeze vriend, liefst twee ter keuze u aan.
Verkies haar, die gy 't best voor u geschikt zult vinden!
De eene is bezitster van een aadlyk Landgericht:
Ze is rechtbetoovrend van gezicht:
Haar kan de goede smaak bekooren:
Zy laat zich, in gesprek, altoos op 't geestigst hooren,
En schryft de taalen, die zy spreekt.
Vol kunst speelt ze op 't klawier; zy kan voortreflyk zingen;
Ook schildert zy zo fraai, dat niets daaraan ontbreekt;
Zy geeft, door zuinigheid, waardy aan kleine dingen,
En spant door nyvre zorg in 't huisbestier de kroon.
Maar ach! by al haar kunst en gaaven en vermogen,
Ontbreekt haar 't goede hart.
De tweede is wel ni et schoon
Maar stil en ingetoogen.
Niet groot van middlen, weet zy niets van al de kunst,
Waar de eerde roem op draagt: nochtans wint ze ieders gunst,
Doch zonder dat zy 't merkt, en geeft dus klaare blyken
Dat deugd en kloek verstand haar zacht gemoed verryken.
Zy weet van gierigheid, noch waan, noch hovaardy.
Geen sterveling bezat ooit beter hart, dan zy.
Wat zoud gy doen, als de eerste u haarer waardig keurde?
Ach! borst de Vryer uit: indien dit ooit gebeurde,
Ik zou, geloof my vry, van de eerste my ontslaan,
Om daardoor waard' te zyn by de andre wel te staan.
Emil
Emil, die, lang reeds by verstandigen bekend,
In stilte leefde by zyn boeken,
En meerder vlyt had aangewend
Om kunde tot een ampt, dan om een ampt te zoeken,
Wierd eens van eenen vriend gevraagd
Waarom men hem geen ampt nog zag bekleeden,
Daar reeds de stad voorlang had van zyn' roem gewaagd,
En in een amptsbestier hem menig vóór dorst treeden
Die niets byna bezat van zyne kundigheên.
'k Heb liever dat men vraag', was 't antwoord, om wat reên
Men my nog ampteloos laat leeven,
Dan, waarom of men my toch heeft een ampt gegeeven.
Het Knaapje
Een Knaapje, dat by menig' avondstond
Zyn' Vader in 't bezien der starren bezig vond,
Wilde ook den hemel kennen leeren.
Opdat zyn neiging wierd voldaan
Bleef hy nieuwsgierig voor den verrekyker staan.
Maar zag schier niets. Wel hoe! wat mag myn oog toch deeren,
Dat ik, (dus sprak de knaap) byna niets word gewaar?
Ha, ha, 't valt my nu in; ik zie myn' misslag klaar!
Hoe kan ik my zo dom gedraagen?
Myn Vader doet heel anders dan ik doe:
Hy knypt fomtyds zyne oogen toe.
Dit heb ik niet gedaan, nu zal het beter slaagen.
Hy sluit bei de oogen straks, om dus, naar zynen wensch,
Door 't glas de starren op te spooren.
Maar al zyn moeite is weêr verloren.
Die dwaas! wat zag hy toch? Al 't geen gy ziet, ô Mensch?
Wanneer ge, om uit de schrift de Godheid op te spooren,
Een kennis die ons heil volmaakt,
Eerst willens uw verstand verzaakt.
De Bedrieger
Gy, Meesrers in de kunst van schaamteloos te liegen!
Roemt vry uw' schrandren geest, in 't listige bedriegen!
Hoe veel gy pocht, hoe grootsch gy spreekt,
Zo wedde ik toch dat u de rechte kunst ontbreekt.
Een slechthoofd zal somtyds in 't smeeden veeler listen,
(Lagcht vry om 't geen ik zeg) den voorrang u betwisten.
Een Booswicht, die in Londen was gevat,
En met zyn' makker op den hals gevangen zat,
Wierd van een' Arts, ten kerker ingetreeden,
Geld voor zyn lyf geboôn, om 't na zyn' dood te ontleeden.
Maar Klaas zwoer toornig dat de Droes hem haalen mogt,
Zo hy zyn ligchaam tot dien prys aan hem verkocht.
Doch de ander, die met hem zat in de zelfde boeijen,
Riep straks: Hoe kunt ge u met dien vent zo lang bemoeijen?
Ei, laat zyn mager lyf aan kraai en raaf ten spyz':
Zie, 't myne is vet en frisch; dat moet u meer behaagen.
Welaan! 'k verkoop het u, en weet ge tot wat prys?
Drie gulden eisch ik slechts: 'k wil niet onbillyk vraagen;
En ben ik dood, sny dan zo lang 't u lust,
Uw kerven zal my dan niet ftooren in myn rust.
De slimme Dief had naauwlyks 't geld ontfangen,
Of riep: Mynheer Doctoor! gy zyt fraai opgeligt.
Zie, hoe gy nu myn lyf kunt krygen van 't Gericht!
Ik word in ketens opgehangen.
Philinde
Philinde bleef veeltyds voor haaren spiegel staan.
Men kan de Schoonen van veel dingen ligt weêrhouên;
Maar met genoegen en verwondring zieh te aanschouwen,
Die zoete neiging kleeft haar te eigenaartig aan,
En doet haar telkens dit herhaalen.
Dit is 't, waaröp de mannen smaalen.
Maar, Maagden, spiegelt u! ik wil 't u niet verbiên.
Wat zoud ge ook anders doen? waarmede uw' tyd verdeelen?
Alleen met lagchen en met speelen,
En al den dag naar uw verwonderaars te zien?
Hoe hield een mensch het uit, die daaräan zich bepaalde?
Genoeg. Het lieve kind, waarvan ik u verhaalde,
Verschikte dikwils, voor den spiegel, 't krullend hair,
Schoon in haar tooisel geen de minste misstal waar'.
Haar Broeder was Auteur; hy vond haar opgetoogen
Voor haaren spiegel; smaalde, en vroeg: zyn nog uwe oogen
Niet zat van u te zien? Dat gy een schoonheid zyt,
Staa 'k zonder twyfel toe: maar dat ge uw' gantschen tyd
In 't zien van uw gelaat verslyt,
Hierdoor word al te klaar uwe ydelheid bewezen.
Mynheer, gy zyt Auteur, (dit gaf zy tot bescheid)
Wy zyn elkaêr gelyk. Want gaarn zich-zelv' te leezen,
En gaarn zich-zelv' te zien, is beide eene ydelheid.
De Nachtegaal en de
Koekkoek
De Nachtegaal zong eens zyn trefflyk lied,
Om dus te toetsen of hy 's menschen geest kon streelen.
Een aantal Knaapen, in het dal te saam' aan 't speelen,
Speelde ongevoelig voort, en hoorde 't zingen niet.
Intusschen liet zich ook de Koekkoek lustig hooren,
En 't bleek aan hun gejuich dat hy hen kon bekooren:
De Knanpen lagchten luide, en riepen hem, zo dra
Zyn naar gezang hen klonk in de ooren,
Wel tienmaal, tot zyne eer, het schoone "Koekkoek" na.
"Zie," sprak hy, Filomeel! zie daar een blykbaar teeken
"Dat myne stem het oor dier Heeren treft.
Wat zou toch aan myn lied ontbreeken,
Dewyl men 't boven 't uw' verheft?"
Hieröp verschynt Dameet, met Fillis, 't puik der schoonen.
De Koekkoek schreeuwt zyn lied,doch wierd niet aangehoord.
Zy gingen onöpmerkzaam voort.
Toen zong de Meesteres der tooverende toonen
Voor 't paar, dat zich vermaakte in minnekozery,
Eene aangenaame melody,
Zy voelden straks der zangen groot vermogen.
Dameet staat stil, en Fillis zet zich neêr;
Hoort haar eerbiedig aan, door 't lief geluid bewogen.
Hun teder bloed begint te ontroeren meer en meer:
Vernoegde traanen ziet men vloeijen uit hunne oogen.
"ô Zwetzer, door uw' trots verblind!"
Riep toen de Nachtegaal, "zie, leer nu wat men wint
Met voor verstandigen te zingen.
Eene enkle stomme traan der kennren oog te ontwringen,
Brengt ongelyk meer eer den Nachtegaalen aan,
Dan u het luid gejuich, door uw gezang ontdaan."
|